because they know ugliness.
"Everyone knows good as good
by knowing bad.
"Everyone knows good as good
by knowing bad.
So it goes: life and death
beget each other, hard
makes easy and vice-versa,
beget each other, hard
makes easy and vice-versa,
contrast, long and short
are co-configured, sound
and silence make the music,
before and after follow
from each other.”
are co-configured, sound
and silence make the music,
before and after follow
from each other.”
Tao Te Ching, The Canon of Path and Virtue, a set of rules written (most likely in the IV or III century BC) by Laozi, the first philosophy work that uses modern Chinese
D. Ing Renata Mikelewicz from the Insititute of Architecture and Urbanisation of Łódź University of Technology opens her essay “The beauty of Ugliness” with this excerpt from “The Canon of Path and virtue” to introduce reflections on esthetics, perfection and beauty in architecture.
“Beauty and ugliness are esthetic categories that describe our reality. Beauty is a esthetics of a high value, expressing inner order, perfection, structural transparency, harmony that translates to desireable pleasures of sight, hearing etc. Ugliness is usually a quality of no value and an opposite of beauty” reminds D. MIkelewicz. However, the ugly, the unstructured and chaotic tends to be more intriguing, touching and interesting. Because ugliness as an esthetic category is used in art to mediate expression, truth and originality.
The need to use categories such as ‘beauty’ and ‘ugliness’ leads to deep contemplation on those terms. Ugliness is allowed to aquire characteristics of modern beauty. Especially if the search of order and harmony, despite of differences in perception and definition of beauty that are considered a native quality are replaced with the need to demonstrate one’s domination and expression of various needs. In general, beauty in everyday life seems to lose its metaphysical properties and becomes a common category.
Beauty is surely easier to define in relation with a single object, dress, looks. Criteria are based on tried out proportions, symmetry, harmony etc. Even though different epochs witnessed certain changes in the perception of what is beautiful, several elements that influence the reception – symmetry and proportions among others – remain imperishable. The best example is the Eiffel Tower, claims D. Mikelewicz. Its esthetics was foreign and repulsive to the mass public at the time, soon to become a symbol of Paris and a timeless symbol of elegance. The timelessness, or certain classicism leads to situation where a symbol of natural beauty of a construction becomes a symbol of kitsch and ugliness, as soon as it is sold and bought in unnumerable variations as the most typical must-have souvenir. What has happened to beauty then? What is the reason of a sudden change in perception?
In fashion, beauty and ugliness went hand in hand, both defined by distinct tastes of the public, temporary fascinations, trends and changeable tendencies. Over the last 20 or 30 years it has been extremely difficult to tell the beautiful and the ugly apart. What was praised in the 1980s seems ridiculous today. Still, we try to go against the newest trends and revive it even though it does not belong. Merely giving a ‘vintage’ label is enough. This is caused by modern culture that craves to highlight the individual traits of a person, even if it the price to pay is being old-fashioned with the current standards. We want to stand out and we are not satisfied by safe, right-in-the-middle average, also called mediocrity.
Nowadays, it is better to cause controversy by having ugliness at hand than to blend it with everyone using a standard canon of beauty. We have freed ourselves from rigid rules and order, from tight bourgeois corsets of prejudice. We are experimenting we want to feel everything stronger, harder and more intensely, and ugliness exclusively guarantees such impressions. Beauty – as everything appreciated by masses – has ceased to be intriguing and interesting. Ugliness aspiring to become beauty is a domain of every other artist or fashion designer. Deconstruction, deformed proportions, a play of putting all kinds of materials, colours or textures together is the new esthetics and new definition of beauty. Not the classic beauty, but the creative, restless and modern onne. More and more often ugliness hides behind forged sophistication, stylization and shock. Only due to beauty becoming a mass product, thus ordinary and bland.
What is beauty, what is ugliness, what is kitsch? Is there a definitive answer to those questions? Ets have a go. Not that long ago, less tha 100 years back, there was one canon of female appearance. A woman should resemble a porcelain doll with her looks and dress, drowning in lace, ribbons and frills. In the 1920s a heavy silhouette bound with corsets and its stays lost to a thin tomboyish girl with narrow hips and almost androgynous posture, popularized by Chanel. The era of corsets, enormous dresses and even bigger hats came to an end. Fashion became more comfortable, more sporty, and short frilly haircuts liberated women from tight topknots. The canon of beauty also changed – women began painting their lips, highlight the eyes with dark colours and highlight the eyebrows. Those still depicting porcelain dolls with rose cheeks and baby faces seemed disgustingly old-fashioned. But it took less than 20 more years of war, uniforms and plain clothing for women to miss being women… and dolls again. Year 1947 and Chistian Dior started another revolutions – namely New Look, with doll-like figure that would bring out women’s traits – thin waist, wide hips and well-formed breasts. Where is the logic and reasoning? Women are flighty, and with a woman change her tastes, desires of being beautiful and attractive and therefore – fashion. We can look for consistency only when we take a 20 year flash forward, to the end of 1960s, time of a great social revolution. It turns out that women refuted the picture of a sweet doll in a pastel dress again to embrace the liberated tomboy in jeans and paisley shirt and… without a bra. This amplitude of changes in fashion to answer female needs, boredom with woman’s image and trends can still b observed to the present day. Nevertheless, right now we have a really wide spectrum of trends to choose from, and even if they seem to be in stark contrast remain in a specific coexistence. Women’s desire has been granted and compensated, since a modern girl can simultaneously be a lady in an impressive dress a’la Hollywood, a bad girl in a leather jacket and jean, a secretary in a fitting suit and a teenager in a cosy sweater and trainers. Fashion became liberal and boundaries between beauty, ugliness and kitsch blurred or interchanged. Everything depends on context, interpretation sense of humour and imagination. Although we are given more opportunities to judge and be unambiguous about them – eg on the Internet – in reality we grow less interested in them. Mostly because individualism became the greatest virtue of all and originality the greatest power. Ostracism towards those ‘unfashionable’ slowly dies out and stigmatization of the ‘ugly’ does not have the right to exist. Which woman is objectively ugly? The one with protruding ears, thin lips or small breasts? Mass media have stopped to praise just one right beauty canon and do not follow it closely. Celebrities such as Barbra Streisand Rosy de Palma or Julianne Moore are not ideal but are still considered beautiful. Peculiar clothes of Margiela, Marant or Mari are far from what may seem like timeless classic beauties of Dior or Herrera, yet they are still considered gripping and beautiful in their own way. Photoshop has the capacity to correct the faces of top models, extend eyelashes in mascara advertisements and grow more hair in those promoting shampoos, but does any woman still believe ads?
A study conducted recently in USA proved that a great percentage of women (over 80 out of 100) would like to change something in their looks, but at the same time they do not believe I flawless complexion of stars on the magazine covers. They are conscious that looks in general, make up and hairdos presented at galas require stylists, hairdressers, several hours of preparation, kilograms of extensions. When shown pictures of Madonna, Pamela Anderson and Nicole Kidman almost all of the subjects were critical about plastic surgery, Botox and wrinkles removal. Unfortunately, even after presentation of artificial faces they still maintained that they would like to change something in their own bodies. Was it beauty pressure or fear of ugliness?
When in the 80s Jane Fonda started promoting sport, aerobics and the image of a perfect body, women went crazy about their looks. Sporty body, flat tummy and tanned skin became synonyms of success, sex appeal and happiness. Shabby nails, eyelashes without mascara, no hairspray and swollen legs became a taboo. Women exercised, put make up on and did manicure to get closer to the ideal. 30 years later such appearance was considered kitschy, banal or even in bad taste. Kate Moss, Amy Winehouse, Beth Ditto and Adele proved that even with filth under your nails, obesity, lack of teeth and with blurry make-up on it is possible to be attractive, fashionable and successful. Instead of looks, we as people became important.
“Try imagining a description of a beautiful woman. If we compliment her profile, eyes, lips and hair, there is not much left to describe. But if we want to present her atrocity instead, we can really let our imagination run wild. Thus, beauty is limited to a canon and ugliness is infinite in its possibilities.” This is how Umberto Eco describes fascination with ugliness. The author of “History of Beauty” and “History of Ugliness” claims that one of the most classic beauty definitions characterizes it with proportion and integrality. A beautiful object needs to possess characteristics of its own kind. Anything that lacked something or did not fulfill the definition was never considered beautiful. A midget was too short and a giant too tall. Both did not fit within the acceptable framework of being normal. In every culture monsters either did not possess what they should or exaggerated in possessing it. It does not mean that they were always considered as repulsive. Many monsters captivated with their horribleness. Throughout the Middle Ages they were considered a part of a universal harmony of the world and treated as symbols of spiritual virtues. They were always an expression of human fascination towards fairytales and miracles.
According to Eco opinions on ugliness have been constantly changing – they were different in different cultures and epochs. However, it is safe to say that ever since the mankind started mentioning beauty as an idea its core characteristics is sometimes a provocation, a conscious revolution in thinking or drawing attention to a burning social or cultural problem: exclusion, obesity, handicapped deformation, poverty. What is repulsive, detestable or obscene seems more intriguing and captivating, but nevertheless it is possible to be confronted with ugliness in amusing or grotesque situations. Then an ugly object or person is presented in a peculiar, enjoyable way instead of causing a nauseous reaction. “Take for instance Seven Dwarves from the Snow White fairytale. In cmparison with George Clooney they must be hideous, but they are perceived as nice and likeable”, claims Umberto Eco. The idea of ugliness consists of much more than the idea of beauty.
It is crucial to ask if it we have a right to stigmatize ugliness or imperfection in the times of freedom of speech and political correctness? Can we allow ourselves to depreciate, judge or categorize anything at all knowing that such attitudes played their part in creation of fascism and was – and still is – a consent to discriminate and limiting freedom? No. Even though psychologists agree that seeking beauty is our native quality as human beings, everyone has different criteria and can move the boundary between ugliness and beauty, imperfection and perfection freely in whichever direction and whichever extent.
............................................................................
To źle.
“Kiedy wszyscy wiedzą, że dobro jest dobrem,
Nie jest dobrze.
Tak to byt i niebyt stwarzają się wzajemnie,
Łatwe i trudne uzupełniają,
Długie i krótkie wzajemnie kształtują,
Niskie i wysokie kontrastują ze sobą,
Głosy i echa współgrają ze sobą,
„przed” i „po” idą obok siebie.”
Tao Te Ching – “Księga Drogi I Cnoty” – zbiór zasad spisany (prawdopodobnie w IV lub III w p.n.e.) przez Laozi, będący pierwszą filozowiczną księgą w języku chińskim
Tym fragmentem “Księgi Drogi i Cnoty” dr inż. Renata Mikielewicz z Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej zaczęła w swoim tekście “Piękno brzydoty” rozważania o estetetyce, doskonałości i pięknie w architekturze.
“Piękno i brzydota to kategorie estetyczne opisujące otaczającą nas rzeczywistość. Piękno to wysokiej klasy wartość estetyczna, wyraża uporządkowanie wewnętrzne, doskonałość, przejrzystość strukturalną, harmonię przekładającą się na pozytywne przyjemności wzrokowe, słuchowe itp. Brzydota to powszechnie coś pozbawione wszelkich wartości i przeciwieństwo piękna.” – przypomina dr Mikielewicz. A jednak to co brzydkie, nieuporządkowane i chaotyczne bywa bardziej intrygujące, poruszające, ciekawsze. Bo brzydota jako kategoria estetyczna wykorzystywana jest w sztuce specjalnie dla wyrażania ekspresji, prawdy artystycznej, niebanalności.
Rozpatrywanie w kategoriach piękna i brzydoty prowadzi do szeregu refleksji pozwalających upatrywać w brzydocie właśnie cechy charakteryzującej współczesne piękno.
Tym bardziej, że poszukiwanie ładu i harmonii, mimo różnic w odczuwaniu i definiowaniu piękna, którego odróżnianie przez współczesnych psychologów uważane jest jednak za właściwość wrodzoną zastępowane jest potrzebą demonstrowania własnej dominacji, ekspresji różnorakich potrzeb. W ogóle piękno „w codziennym użytkowaniu” zdaje się tracić swoje metafizyczne właściwości, a staje się kategorią użytkową.
Piękno niewątpliwie jest łatwiej definiować w odniesieniu do pojedynczego obiektu przedmiotu, ubrania, urody. Kryteria opierają się wtedy na sprawdzonych kategoriach proporcji, symetrii, harmonii itd. I choć w różnych epokach, ulegając modom zmienia się odczucie tego co jest piękne, pewne elementy wpływające na odbiór – takie jak symetria, proporcje – pozostają ponadczasowe. Klasycznym przykładem jest wieża Eiffel’a – twierdzi znów dr Mikielewicz - początkowo jej estetyka była obca i odpychająca dla masowej publiczności, ale po latach stała się symbolem Paryża i również klasycznym symbolem elegancji. Ta „klasyczność” czy pewna nieśmiertelność symboliki prowadzi do sytuacji, w których symbol niewymuszonego piękna konstrukcji staje się symbolem kiczu i brzydoty - wtedy, gdy w niezliczonych wariantach kupowany jest przez turystów jako najbardziej charakterystyczna pamiątka z podróży. Gdzie więc podziało się piękno? Jak to się stało, że nagle zmieniliśmy do niego stosunek?
W świecie mody piękno i brzydota zazwyczaj maszerowały w parze określane wyraźnymi gustami odbiorców, chwilowymi fascynacjami, trendami i zmiennymi tendencjami. Na przestrzeni ostatnich 20 lub 30 lat niełatwo jednoznacznie powiedzieć co było piękne, a co brzydkie. To, czym zachwycaliśmy się w latach 80-tych dziś wydaje się nam kuriozalne choć na przekór aktualnym modom próbujemy dać im drugie nowe życie przyklejając metkę “vintage” – nawet jeśli zupełnie nie pasują do współczesnych trendów. Bo współczesna kultura nastawiona jest na podkreślanie indywidualnych cech jednostki nawet za cenę bycia niemodnym według aktualnych kryteriów. Chcemy się wyróżniać i nie zadowala nas porządna „rzemieślnicza” średnia. Przez niektórych nazywana przeciętnością.
W dzisiejszych czasach lepiej wzbudzać kontrowersje wykorzystując brzydotę niż stać się takim jak wszyscy czerpiąc z ogólnych kanonów piękna. Wyzwoliliśmy się ze sztywnych ram, uporządkowania i ciasnych mieszczańskich gorsetów naszych uprzedzeń. Eksperymentujemy, chcemy doświadczać głębiej, mocniej I intensywniej, a jedynie brzydota gwarantuje nam dziś tak mocne doznania. Piękno – tak jak wszystko, co masowe - przestało być intrygujące i ciekawe. Brzydota aspirująca do miana piękna to domena współczesnych artystów i projektantów mody. Dekonstrukcja, deformacja proporcji, zabawa w zaskakujące połączenia rodzajów tkanin, kolorów czy faktur to nowa estetyka i nowa definicja piękna. Nie tego klasycznego, ale tego twórczego, poszukującego, nowoczesnego. Coraz częściej brzydota usiłuje ukryć się pod pozornym wyrafinowaniem, stylizacją i szokiem. Wszystko dlatego, że dzisiejsze pojmowanie piękna stało się masowé czyli… nijakie.
Co jest pięknem, co brzydotą, a co kiczem? Czy można jednoznacznie odpowiedzieć na te pytania? Spróbujmy. Jeszcze nie tak dawno, bo niemal 100 lat temu kanon kobiecej urody był jeden – kobieta powinna przypominać zarówno swoją urodą, wyglądem jak i strojem porcelanową lalkę tonącą w morzu koronek, falbanek I kokardek. W latach 20-tych XX wieku ciężka sylwetka skrępowana gorsetami i fiszbinami ustąpiła miejsca lansowanej przez Chanel szczupłej chłopczycy o wąskich biodrach i niemal androgynicznej figurze. Skończyła się era gorsetów, wielkich sukien i jeszzce większych kapeluszy. Moda stała się wygodniejsza, bardziej sportowa, a lekkie krótkie fryzury wyzwoliły kobiety z wysoko upiętych koków. Zmienił się również kanon urody – kobiety zaczęły malować usta, podkreślać ciemnymi kolorami powieki i zarysowywać linię brwi. Te, które przypominały porcelanowe lale z upudrowanymi różem policzkami i pulchnymi buźkami wydawały się obrzydliwie staromodne. Wystarczyło, że minęło kolejne 20 lat, a kobiety po wojennych ciężkich latach, zmęczone prostymi ubraniami (a czasem i mundurami) znów zatęskniły do bycia kobietą i… lalką. Bo rok 1947 i Christian Dior przyniosły kolejną rewolucję czyli New Look – nową nieco lalkowatą sylwetkę mocno podkreślającą kobiece atuty: wąską talię, szerokie biodra i kształtny biust. Gdzie tu logika? Gdzie konsekwencja? Mówi się, że kobieta zmienną jest, a razem z kobietą jej upodobaniami, pragnieniami bycia piękną i atrakcyjną zmienia się również moda. Logiki możemy doszukać się gdy spojrzymy kolejne 20 lat do przodu, a więc pod koniec lat 60-tych czyli w okres wielkiej rewolucji obyczajowej. I znów okazuje się, że kobiety odrzuciły wizerunek słodkiej laleczki w pastelowej sukience na rzecz wyzwolonej chłopczycy w dżinsach, kwiecistej koszuli i… bez stanika. Tę amplitudę zmieniającej się mody w zależności od kobiecych potrzeb, znudzenia wizerunkiem i trendami można byłoby obserwować do dziś. Choć dziś mamy chyba do czynienia z wieloma funkcjonującymi obok siebie trendami, które pozornie wykluczając się funkcjonują w swoistej symbiozie. Pragnienie kobiet zostało zaspokojone z nawiązką, bo współczesna dziewczyna może być niemal jednocześnie damą w efektownej sukni w stylu hollywoodzkim, awanturnicą w skórzanej kurtce i dżinsach, sekretarką w dobrze skrojonym żakiecie i nastolatką w rozciągniętym swetrze i sportowych butach. Moda stała się liberalna, a granice między pięknem, brzydotą i kiczem powoli zaczęły zacierać się lub wręcz przenikać. Wszystko zależy od interpretacji, kontekstu, poczucia humoru, albo wyobraźni. I choć coraz więcej mamy okazji do oceniania i wydawania jednoznacznych wyroków (na przykład w Intenecie) tak naprawdę coraz bardziej przestają nas one interesować. Bo indywidualność stała się dla nas największą wartością, a oryginalność naszą siłą. Ostracyzm wobec “niemodnych” powoli przestaje istnieć a piętnowanie “brzydkich” nie ma racji bytu.
Bo która kobieta tak naprawdę jest brzydka? Ta, która ma odstające uszy, wąskie wargi czy za małe (albo za duże) piersi? Masowe media coraz rzadziej lansują jeden kanon urody i coraz rzadziej są mu wierne. Słynne gwiazdy Barbra Streisand, Rosy de Palma czy Julianne Moore nie są idealne a jednak uznajemy je za piękne. Dziwaczne ubrania Margieli, Marant czy Marni daleko odbiegają od wydawałoby się ponadczasowych, klasycznie pięknych (nijakich?) sukien Diora czy Herrery, a jednak uznajemy je za ciekawe i na swój sposób piękne. Photoshop potrafi “upiększać” twarze topmodelek, wydłużać rzęsy kobiet reklamujących tusze i zagęszczać włosy gwiazd reklamujących szampony, ale czy naprawdę kobiety jeszcze wierzą reklamom?
Badania przeprowadzone niedawno w USA udowodniły, że spora część badanych kobiet (ponad 80 na 100) chciałoby coś zmienić w swoim wyglądzie, ale jednocześnie nie wierzą w idealną cerę gwiazd goszczących na okładkach znanych magazynów mody i zdają sobie sprawę z tego, że wspaniałe wygląd, makijaż i fryzury na wielkich galach to wiele zabiegów, mnóstwo sztucznych dopinek i efekt kilku godzin pracy fryzjerów i makijażystów. Kiedy badanym kobietom pokazano zdjęcia Madonny, Pameli Anderson, Nicole Kidman prawie wszystkie nie ukrywały oburzenia i negatywnie wypowiadały się o operacjach plastycznych, ostrzykiwaniach botoksem i wypełnianiu zmarszczek – niestety nawet po obejrzeniu zdjęć twarzy zniekształconych operacjami i przez to niemal nierozpoznawalnych wciąż podtrzymywały, że chciałyby mimo wszystko coś w sobie zmienić. Presja piękna? Lęk przed brzydotą?
Kiedy w latach 80-tych Jane Fonda zaczęła lansowanie mody na sport, aerobik i piękne ciało, kobiety oszalały na punkcie swojego wyglądu. Sportowa sylwetka, płaski brzuch i opalona skóra stały się synonimami sukcesu, seksownego wyglądu, radości i szczęścia. Nie było mowy o odpryskującym lakierze na paznokciach, niewytuszowanych rzęsach, nieułożonych włosach i opuchniętych nogach. Kobiety ćwiczyły, nakładały makijaż i regularnie odwiedzały manikiurzystkę żeby zbliżyć się do ideału. Trzydzieści lat później taki wizerunek uznaliśmy za kiczowaty, banalny, albo wręcz w złym guście, a Kate Moss, Amy Winehouse, Beth Ditto i Adele udowadniły, że można z brudem za paznokciami, potężną nadwagą, rozmazanym makijażem i brakiem zęba, można czuć się atrakcyjnym, modnym i osiągnąć sukces. Bo prócz świetnego wyglądu, ważni zaczeliśmy być my sami.
"Spróbujmy wyobrazić sobie opis pięknej kobiety: kiedy pochwalimy jej profil, oczy, usta i włosy - niewiele pozostaje do dodania. Inaczej z przedstawieniami okropności, tutaj możemy rozwinąć skrzydła wyobraźni. Piękno jest więc ograniczone kanonem, a brzydota jest nieograniczona w swoich możliwościach" - tak fascynację brzydotą tłumaczy Umberto Eco, pisarz, który swoją pracę doktorską poświęcił zagadnieniu estetyki. Autor „Historii Piękna“ i „Historii Brzydoty“ uważa, że jedna z najbardziej klasycznych definicji piękna powiada, że charakteryzuje je proporcja i integralność - piękny obiekt musi przede wszystkim mieć cechy charakterystyczne dla swojego gatunku. W tym sensie postaci w jakiś sposób okaleczonej albo niepełnej nigdy nie uznawano za piękną. Karzeł był zbyt mały, a wielkolud zbyt duży. Obydwaj odstawali od normalności. Tak więc w każdej właściwie kulturze potwory albo nie posiadały tego, co powinny mieć, albo miały czegoś za dużo. To nie znaczy jednak, że potwory zawsze uważano za odrażające. Wiele z nich fascynowało swoją okropnością, a przez całe średniowiecze utrzymywano, że są one częścią uniwersalnej harmonii wszechświata. Często wręcz traktowano je jako symbole cnót i wartości duchowych. Zawsze były wyrazem ludzkiej skłonności ku temu co bajkowe i cudowne.
Według Eco poglądy na temat brzydoty zmieniały się - były różne w różnych czasach i kulturach. Z całą pewnością jednak, odkąd ludzie zaczęli mówić o pięknie, pewna podstawowa jego charakterystyka wydaje się niezmienna (przynajmniej w tradycji zachodniej). Fascynacja i gloryfikowanie brzydoty to niekiedy prowokacja, świadome rewoluzjonizowanie myślenia lub chęć zwrócenia uwagi na jakiś konkretny problem społeczny lub kulturowy; wykluczenie, otyłość, deformacja w wyniku niepełnosprawności, bieda.
To, co odrażające, wstrętne albo obsceniczne wydaje się nam bardziej intrygujące i ciekawe, ale można też doświadczać brzydoty w sytuacjach śmiesznych czy groteskowych. Wówczas brzydki przedmiot czy brzydki człowiek jawią się w sposób kuriozalny, wesoły - nie zaś odpychający. „Weźmy na przykład Siedmiu Krasnoludków z bajki o Królewnie Śnieżce: w porównaniu z George’em Clooneyem z całą pewnością są brzydcy, ale generalnie uważamy ich za dość miłych i sympatycznych.“ – twierdzi Umberto Eco. Idea brzydoty obejmuje znacznie więcej zjawisk, aniżeli idea piękna. Piękno jest ograniczone kanonem, a brzydota jest nieograniczona w swoich możliwościach.
Czy jednak dziś, w czasach wolności słowa, ale i dbania o poprawność polityczną naszych wypowiedzi mamy prawo piętnować brzydotę czy niedoskonałość? Czy możemy pozwolić sobie na deprecjonowanie, ocenianie i kategoryzowanie zdając sobie sprawę, że taka postawa np. 70 lat temu kształtowała filary faszyzmu, była (i jest) przyzwoleniem na prześladowania, dyskryminację i ograniczenia wolności? Nie. I choć psychologowie twierdzą, że poszukiwanie piękna (ładu i harmonii) jest naszą – jako człowieka - wrodzoną cechą, każdy z nas ma inne kryteria ocen, każdy może przesuwać granicę między pięknem, a brzydotą, między doskonałością, a niedoskonałością w dowolny sposób i w dowolnym kierunku.
Text / Tekst:
Dawid Rosenbaum for KropkiKreski
Translation / Przekład:
Zuzanna Gil
Translation / Przekład:
Zuzanna Gil
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz